http://www.epikairo.gr/?p=22375
Πατρική επιμέλεια: Ριζοσπαστικό ή αναγκαίο προνόμιο;
16-Ιουν-2009 Απο Eύη Βαγιάτη
«Γιορτή της μητέρας έχουμε…Γιορτή του πατέρα, γιατί όχι; Δεν είναι σημαντικός ο ρόλος του πατέρα;»…Πολλάκις είχαμε ακούσει να εκφράζεται αυτό το παράπονο κι έτσι, καθιερώθηκε και ο εορτασμός της Ημέρας του πατέρα, περί τα μέσα του Ιουνίου. Η αλήθεια είναι ότι ο ρόλος του πατέρα έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια και είναι πλέον πολυδιάστατος, καθώς δεν συνίσταται μόνο στο να ενισχύει το οικογενειακό ταμείο με τα χρήματα που αποφέρει από την εργασία του, αλλά σημαντική είναι η συμβολή του τόσο στις εργασίες του σπιτιού όσο και στην ανατροφή των παιδιών. Στο γεγονός αυτό βέβαια, συνετέλεσε και η δυναμική είσοδος της γυναίκας στην αγορά εργασίας. Έτσι, επήλθε ο καταμερισμός όσον αφορά την ενίσχυση του οικογενειακού ταμείου αλλά και την φροντίδα κι επιμέλεια των τέκνων, η οποία πλέον επιτυγχάνεται με τη συνεργασία των συζύγων.
Δυστυχώς όμως, ενώ διαρκούσης μια αρμονικής έγγαμης συμβίωσης, αρμόδιοι για την επιμέλεια των τέκνων είναι και οι δύο γονείς, στην περίπτωση λύσεως του γάμου, ο ρόλος του πατέρα παραγκωνίζεται, καθώς η γονική μέριμνα και η άσκηση της επιμέλειας των τέκνων πλειστάκις ανατίθεται στην μητέρα, γεγονός που επιβεβαιώνεται κι από πληθώρα δικαστικών αποφάσεων, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων.
Γιατί άραγε συμβαίνει κάτι τέτοιο; Όλοι οι πατεράδες-πρώην σύζυγοι είναι ανίκανοι να αναλάβουν την επιμέλεια των ίδιων των παιδιών τους; Ή μήπως όλες οι γυναίκες, απλά και μόνο επειδή γέννησαν τα παιδιά τους, σημαίνει ότι είναι και αποκλειστικά ιδανικές ως προς την ανατροφή αυτών;
Νομοθετικά προβλέπονται τα ακόλουθα:
«Η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού……». (άρθρο 1510 Α.Κ.)
«……Στο συμφέρον του τέκνου πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου, όταν, κατά τις διατάξεις του νόμου, το δικαστήριο αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο της άσκησής της. Η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει επίσης να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της φυλής, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή όποιων άλλων πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας……». (άρθρο 1511 Α.Κ.)
«Στις περιπτώσεις διαζυγίου, η άσκηση της γονικής μέριμνας ρυθμίζεται από το Δικαστήριο……Για τη λήψη της απόφασής του το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη του τους έως τότε δεσμούς του τέκνου με τους γονείς και τα αδέλφια του……». (άρθρο 1513 Α.Κ.)
Ο νομοθέτης, καθώς φαίνεται, είναι ξεκάθαρος! Κατευθυντήρια γραμμή για τη ρύθμιση ασκήσεως της γονικής μέριμνας, σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων και προσφυγής στο Δικαστήριο, συνιστά το συμφέρον του τέκνου.
Η βούληση του ανηλίκου, ανάλογα με την ωριμότητά του, πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται, επί ανηλίκων όμως μικρής ηλικίας, δεν πρέπει να λαμβάνεται υπόψη άνευ περαιτέρω έρευνας, εφόσον συχνά στηρίζεται στη μονομερή επίδραση ενός εκ των δύο γονέων ή του συγγενικού τους περιβάλλοντος.
Το ερώτημα σε ποιόν από τους γονείς, μετά το διαζύγιο, πρέπει να ανατεθεί η άσκηση της γονικής μέριμνας, είναι στενά συνδεδεμένο με τη σημασία των δεσμών του τέκνου με τους δύο γονείς. Ο ψυχολογικός σύνδεσμος του ανηλίκου με τους γονείς του, συχνά εκδηλώνεται με την ιδιαίτερη αδυναμία του σε έναν από τους γονείς. Αυτό είναι πραγματικό γεγονός, που δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την ομοιότητα ή την αντίθεση του φύλου. Ο άνδρας είναι εξίσου κατάλληλος να αναθρέψει σωστά τόσο τον ανήλικο γιο όσο και την κόρη του και το ίδιο ισχύει και για τη γυναίκα. Κατάλληλος να αναθρέψει τον ανήλικο είναι ο γονέας, που αντικειμενικά αλλά και υποκειμενικά, έχει τις ικανότητες, όχι μόνο τις οικονομικές αλλά και τις ψυχικές. Ο ψυχικός σύνδεσμος είναι αποφασιστικό κριτήριο για την κρίση του συμφέροντος του ανηλίκου, ιδιαίτερα όταν είναι πνευματικά ώριμος, ώστε να ακούγεται από το Δικαστήριο, οπότε αν από τα περιστατικά, που υπέπεσαν στην αντίληψη του Δικαστή, πρoκύψει ότι το ανήλικο τέκνο είναι ψυχολογικά ιδιαίτερα συνδεδεμένο προς τον έναν από τους γονείς του κι αυτός είναι αντικειμενικά σε θέση να του προσφέρει την κατάλληλη προστασία, τότε το Δικαστήριο είναι υποχρεωμένο να σεβαστεί την επιθυμία του ανηλίκου. Ιδιαίτερο βάρος πρέπει να δίδεται και στα στοιχεία που διαμορφώνουν το κατάλληλο περιβάλλον για σωστή ψυχοσωματική ανάπτυξη του παιδιού, αφού η διαβίωσή του σε άνετες ή ανεκτές υλικές συνθήκες, αλλά σε περιβάλλον ανεπιθύμητο προς αυτό, μπορεί να φέρει δυσμενείς συνέπειες στο ανήλικο τέκνο.
Η παλαιότερα υποστηριζόμενη, θεωρητικά και νομολογιακά, άποψη ότι, κατά άγραφο κανόνα, η επιμέλεια των μικρής ηλικίας τέκνων πρέπει να ανατίθεται στη μητέρα τους, ως και του ότι το τέκνο έχει ανάγκη των ιδιαίτερων περιποιήσεων της μητέρας, φαίνεται να χάνει έδαφος, αφού νεώτερες έρευνες απέδειξαν ότι η παρουσία της μητέρας είναι μεν αναγκαία για τους πρώτους μετά τη γέννηση μήνες, κυρίως λόγω του θηλασμού, δύναται όμως ο πατέρας, μετά από αυτούς, να καταστεί το πρόσωπο, το οποίο, λόγω του δεσμού του με το τέκνο, να είναι το πλέον κατάλληλο, για την ομαλή ψυχοσωματική του ανάπτυξη.
Ο χρόνος εξάλλου, που διαθέτει ο κάθε γονέας για το παιδί του, είναι κρίσιμο στοιχείο όχι ως ποσότητα, αλλά μόνο σε συνδυασμό με την ποιότητα της επαφής, που μπορεί να προσφέρεται στον ανήλικο.
Υπάρχουν ωστόσο και άλλοι παράγοντες, που βοηθούν στην εξειδίκευση του συμφέροντος του ανήλικου παιδιού, όπως είναι οι δεσμοί του με τα αδέλφια του και οι τυχόν σχετικές με το υπό κρίση θέμα συμφωνίες των γονέων, οι προσωπικές κλίσεις του παιδιού και ο παράγοντας της ενίσχυσης της προσωπικότητάς του.
Ως κριτήρια, μπορούν να αναφερθούν και η σταθερότητα των συνθηκών ανάπτυξής του και οι δεσμοί του με τρίτα πρόσωπα (ακόμα και εκτός του συγγενικού περιβάλλοντος) ή πράγματα. Επίσης, δεν αποτελούν παράγοντες, που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη αυτοτελώς – παρά μόνο σε συνάρτηση με την τυχόν επίδρασή τους στο παιδί – οι προσωπικές ιδιότητες των γονέων, η ιδιωτική τους ζωή (και η τυχόν ελεύθερη συμβίωσή τους με κάποιον τρίτο), η τυχόν υπαιτιότητα του ενός ως προς το διαζύγιο ή τη διακοπή της συμβίωσής τους.
Όλα τα ανωτέρω κριτήρια είναι μεταξύ τους ισοδύναμα και από την κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, εξαρτάται το ποια θα θεωρηθούν περισσότερο ή λιγότερο σημαντικά, συνδυαζόμενα και μεταξύ τους.
Ακρογωνιαίος λίθος λοιπόν, στην απόφαση για την ανάθεση της άσκησης της γονικής επιμέλειας επιβάλλεται να είναι το συμφέρον του τέκνου και όχι ο χαρακτηρισμός-πανάκεια της γυναίκας ως μητέρας, επομένως και καταλληλότερης, ως ασκούσης την γονική μέριμνα. Η εν λόγω απόφαση πρέπει, επιτέλους, ν’ αρχίσει να λαμβάνεται αδιακρίτως φύλου, όπως προστάσσει και το άρθρο 1511 Α.Κ.
Ο νομοθέτης εξάλλου, φρόντισε και προέβλεψε στο άρθρο 1532 Α.Κ., και την περίπτωση κακής άσκησης γονικής μέριμνας και επιμέλειας και συγκεκριμένα «Αν ο πατέρας ή η μητέρα παραβαίνουν τα καθήκοντα που τους επιβάλλει το λειτούργημά τους για την επιμέλεια του τέκνου……ή δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε αυτό……το Δικαστήριο μπορεί να αφαιρέσει από τον ένα γονέα την άσκηση της γονικής μέριμνας και να την αναθέσει στον άλλον……»
Η ισότητα των δύο φύλων είναι άλλωστε και συνταγματικά κατοχυρωμένη: Ισότητα στο δικαίωμα ψήφου, στο δικαίωμα εκλέγειν και εκλέγεσθαι, ισότητα των γυναικών στην εργασία και την οικονομική συμβολή στην οικογένεια, ισότητα ως προς τη συμμετοχή του άνδρα στις οικιακές εργασίες, γιατί όχι και ισότητα ως προς την επιμέλεια των τέκνων;
Μήπως ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να αποφασίζουμε με δυο μέτρα και δυο σταθμά; Σε ένα ζήτημα μάλιστα τόσο ευαίσθητο, που έχει να κάνει με παιδιά, νομίζω ότι κάτι τέτοιο επιβάλλεται!
Κι αν η ανάθεση της γονικής επιμέλειας στον άνδρα θεωρείται πρωτοπορία, νομίζω ότι μια τέτοιου είδους πρωτοπορία, αξίζει να γίνει το διαβατήριο για την ίση μεταχείριση των δύο γονέων, πολλώ δε μάλλον όταν αυτή αποσκοπεί στο συμφέρον των παιδιών τους.
Συλλογος για την ανδρική και Πατρικη Αξιοπρεπεια.
τηλ 6942989785
επισκεφθειτε καντε εγγραφη στο goneas2005 group, (it s free), και μοιραστειτε μαζι με αλλους τις αποψεις και εμπειριες σας, προσφερετε και δεχθειτε βοηθεια στο προβλημα σας.
http://groups.yahoo.com/group/goneas2005/
